Inflatie kan ook in 2024 nog voor verrassingen zorgen

ANALYSE – In de economische wereld gaat 2023 de boeken in als het jaar waarin een torenhoge Europese en Amerikaanse inflatie in een verbazingwekkend hoog tempo onder controle kwam. In sommige opkomende landen is inflatie echter nog altijd een levensgroot probleem.

Turkije is daarvan een goed voorbeeld. In dat land is de beleidsrente van de centrale bank sinds juni in zes stappen gestegen van 8,5 procent naar liefst 40 procent. Maar voorlopig haalt dat nog weinig uit.

In november lag de Turkse inflatie nog op meer dan 60 procent. De prijzen in het land stijgen zo snel, dat het de gouverneur van de centrale bank, Hafize Gaye Erkan, niet is gelukt om een betaalbare woning te vinden. Dat is in verschillende opzichten behoorlijk pijnlijk.

In de eerste plaats zou je denken dat Erkan na een succesvolle carrière in de Verenigde Staten toch wel een goede financiële reserve opgebouwd heeft. Maar het woningprobleem komt vooral hard aan, omdat ze het boegbeeld is van de Turkse centrale bank. Bij gebrek aan opties is ze met haar gezin maar bij haar ouders ingetrokken.

Turkije is overigens niet het enige land waar de hoge inflatie veel pijn doet. Argentinië is in dit opzicht de overtreffende trap. In dat land kwam de inflatie in november zelfs uit op ruim 160 procent.

De onlangs aangetreden president Javier Milei heeft harde maatregelen aangekondigd om de Argentijnse economie weer grond onder te voeten te geven. Hij is zelfs van plan om de centrale bank te sluiten.

Inflatie in Europa en de VS koelt af

Heb beeld in Europa en de Verenigde Staten is heel anders dit jaar. Mede door stevig ingrijpen van centrale banken lijkt de inflatie snel af te koelen.

In de Verenigde Staten hebben elf renteverhogingen – waarbij de beleidsrente van iets meer dan nul procent tot 5,5 procent werd opgeschroefd – de inflatie doen dalen van 6,5 procent eind 2022 naar 3,1 procent afgelopen november.

Ook de Europese Centrale Bank is er op zijn beurt in geslaagd om binnen twaalf maanden de inflatie in de eurozone terug te dringen, van 9,2 naar 2,4 procent. Het streefniveau van 2 procent inflatie komt in zicht. Al is afwachten of die doelstelling zo snel gehaald wordt als financiële markten inmiddels inschatten.

Nieuwe prijsschokken niet uitgesloten in 2024

Toch is niet uitgesloten dat er in de VS en Europa in 2024 nog verrassingen opduiken wat betreft de inflatie.

Zo is bijvoorbeeld de ontwikkeling van de olieprijs, een belangrijke factor voor de inflatie, lastig te voorspellen. Toen de olieprijs tussen begin juli en eind september dit jaar met 30 procent omhoog schoot, hield de financiële wereld even de adem in.

Sindsdien is de olieprijs weer gedaald en het heeft er alle schijn van dat de tijdelijke stijging – en de opleving van inflatie die daaruit voortvloeide – een tijdelijk fenomeen was. Het verleden wijst echter uit dat het riskant is om te vroeg de vlag uit te steken.

Een goed voorbeeld vormen de jaren '70 van de vorige eeuw. Na een eerste stijging van olieprijzen in 1971 volgde een tweede olieschok in 1973, toen de prijs van omhoogschoot omdat OPEC-landen de oliekraan dichtdraaiden.

Iets anders om in de gaten te houden is de loonontwikkeling in westerse landen. Volgens dataverzamelaar Payscale lagen Amerikaanse salarissen in oktober 5,4 procent hoger dan vorig jaar. Onder meer loodgieters, kappers en fitness coaches verdienden zelfs 20 procent meer. Dit soort loonstijgingen zorgt ervoor dat inflatie steeds meer ‘tussen de oren’ gaat zitten.

Ook ECB-president Klaas Knot ziet de loonontwikkeling, in dit geval van de eurozone, als een belangrijke factor om in de gaten te houden, zo liet hij deze week weten.

Dat belooft nog wat voor de inflatiebewegingen in 2024. En die zullen ongetwijfeld doorechoën op valutamarkten.

Joost Derks is valutaspecialist bij iBanFirst. Hij heeft ruim twintig jaar ervaring in de valutawereld. Bekijk de video’s over ontwikkelingen binnen de valutawereld op het YouTube-kanaal van iBanFirst.